Cheesecake με ανθότυρο και πετιμέζι

Υλικά:

-500 γρ. ανθότυρο
-½ φλιτζάνι ζάχαρη άχνη
-1 λουβί βανίλια φρέσκια
-8 μουστοκούλουρα
-2 κουτ. σούπας βούτυρο ανάλατο
-4 κουτ. σούπας σταφίδες μαύρες
-1 κουτ. γλυκού κανέλα
-1 φλιτζάνι πετιμέζι
-1 φλιτζάνι καρύδια

Eκτέλεση:

Bάζουμε το βούτυρο καλυμμένο με μεμβράνη στον φούρνο μικροκυμάτων (στη χαμηλότερη ένταση) μέχρι να μαλακώσει. Θρυμματίζουμε τα μουστοκούλουρα στο πολυμίξερ μέχρι να σπάσουν αρκετά, χωρίς όμως να γίνουν σκόνη. Aνακατεύουμε σε μπολ τα τριμμένα μουστοκούλουρα, το βούτυρο, τις σταφίδες και την κανέλα με τα χέρια μας μέχρι να υγρανθεί καλά το μείγμα. Στρώνουμε το αρωματικό μείγμα της βάσης του γλυκού σε φόρμα με αφαιρούμενο στεφάνι ή σε διάφανα ατομικά ποτήρια. Bάζουμε το ανθότυρο στον κάδο του μίξερ και προσθέτουμε την άχνη ζάχαρη και τα σποράκια από το λουβί της βανίλιας. Aνακατεύουμε σε χαμηλή ταχύτητα για 2-3 λεπτά. Συνεχίζουμε το χτύπημα της κρέμας για 3 λεπτά ακόμη σε μέτρια ταχύτητα. Aπλώνουμε την κρέμα πάνω από τη βάση του γλυκού στη φόρμα ή τα ποτήρια. Λειαίνουμε την επιφάνεια με κουτάλι και καλύπτουμε με μεμβράνη. Aφήνουμε το γλυκό στο ψυγείο για 2-3 ώρες ή, ακόμα καλύτερα, όλο το βράδυ ώστε να σφίξει και να δέσει. Σερβίρουμε το γλυκό κομμένο σε κομμάτια ή στα ατομικά ποτήρια και το περιχύνουμε με το πετιμέζι και τα καρύδια χοντροσπασμένα.

Παγωτό με πετιμέζι

Υλικά:

480 γρ. κρέμα γάλακτος με χαμηλά λιπαρά
5 κρόκοι αυγών
2 1/2 κ.γ. εκχύλισμα βανίλιας
100 γρ. ζάχαρη
3-4 κουταλιές σούπας πετιμέζι

Εκτέλεση:

Σε μικρή κατσαρόλα βάζουμε τη κρέμα γάλακτος μαζί με το εκχύλισμα βανίλιας σε μέτρια φωτιά. Μόλις η κρέμα αρχίσει να αφρίζει, κατεβάζουμε από τη φωτιά. Χτυπάμε στο μίξερ τους κρόκους μαζί με τη ζάχαρη για 2-3 λεπτά. Προσθέτουμε λίγη-λίγη τη κρέμα με τη βανίλια και χτυπάμε να ενωθούν τα υλικά μας. Βάζουμε το μείγμα σε μπεν μαρί και το αφήνουμε (σε μέτρια φωτιά) για 5 λεπτά ανακατεύοντας συνέχεια. Ρίχνουμε το μείγμα σε δοχείο και το τοποθετούμε στη κατάψυξη. Όταν αρχίσει να πήζει το βγάζουμε από την κατάψυξη και προσθέτουμε το πετιμέζι. Ανακατεύουμε καλά και ξαναβάζουμε στη κατάψυξη.

Ο ρόλος του καλίου που περιέχει το πετιμέζι

Το πετιμέζι προέρχεται από τον βρασμό του φρέσκου μούστου. Θεωρείται μία από τις πιο υγιεινές γλυκαντικές ύλες. Είναι καλή πηγή υδατανθράκων λόγω των σταφυλοσακχάρων που περιέχει κι έτσι αποτελεί καλή πηγή ενέργειας για τον οργανισμό. Συγκεκριμένα, είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α, βιταμίνη C καθώς και σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ενώ από μεταλλικά στοιχεία περιέχει ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο και κάλιο.

Tο κάλιο είναι το κύριο ενδοκυτταρικό κατιόν και είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
Η βασική λειτουργία του καλίου είναι η ρύθμιση της κυτταρικής λειτουργίας, διατηρώντας σταθερό το ηλεκτρικό φορτίο των κυτταρικών μεμβρανών. Επίσης το κάλιο είναι απαραίτητο συστατικό σε πολλές ενζυμικές αντιδράσεις των κυττάρων, στη διατήρηση των επιπέδων των ηλεκτρολυτών στο αίμα και γενικότερα της οξεοβασικής ισορροπίας.
Η μείωση του καλίου στο σώμα μας (υποκαλιαιμία) μπορεί να προκαλέσει καρδιακή αρρυθμία, μυϊκή αδυναμία, διαταραχή στη ρύθμιση της γλυκόζης και υπέρταση, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος νεφρολιθίασης και οστεοπόρωσης (λόγω αυξημένης νεφρικής αποβολής ασβεστίου).
Επίσης ανεπαρκής πρόσληψη καλίου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών ασθενειών και ιδιαίτερα εγκεφαλικών επεισοδίων. Το κάλιο δρα προστατευτικά στην οστεοπόρωση, σε αντίθεση με το νάτριο. Ενώ το νάτριο αυξάνει τη νεφρική απέκκριση του ασβεστίου, το κάλιο την μειώνει.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια πρακτική αντικατάστασης του νατρίου από το κάλιο στη διατροφή, λόγω αυτής της προστατευτικής δράσης στην εξοικονόμηση ασβεστίου. Η υπερκαλιαιμία από την άλλη πλευρά είναι τοξική και μπορεί να προκαλέσει καρδιακές διαταραχές. Είναι όμως σχεδόν αδύνατο να προκληθεί σε άτομα με φυσιολογική νεφρική λειτουργία, μιας και το κάλιο ελέγχεται από τον οργανισμό εντός ενός στενού εύρους με μεγάλη ακρίβεια.

Χαλβάς με πετιμέζι, ξερά σύκα & κρανμπέρι

Υλικά:

Για το σιρόπι

2 1/2 κούπες ζάχαρη
3 1/2 κούπες νερό
2 αστεροειδής γλυκάνισο
1 ξυλάκι κανέλας
1 κ.σ. μέλι

Για τον χαλβά

1 κούπα ελαιόλαδο
2 κούπες σιμιγδάλι χοντρό
½ κούπα χοντροκομμένα καρύδια
½ κούπα χοντροκομμένα σύκα ξερά
½ κούπα αποξηραμένα κρανμπέρις
1 σφηνάκι πετιμέζι
ξύσμα από 1 πορτοκάλι
2 κ.γ κανέλα

Eκτέλεση:

Βράζουμε το σιρόπι. Όταν αρχίσει ο βρασμός μετράμε 4 λεπτά και αποσύρουμε αφαιρώντας το γλυκάνισο.
Σε μια βαθιά κατσαρόλα ρίχνουμε το ελαιόλαδο και το σιμιγδάλι, καβουρδίζουμε για 2 με 3 λεπτά
προσθέτουμε τα σύκα τα κρανμπέρις τα καρύδια και τέλος το ξύσμα. Ανακατεύουμε λίγο ακόμα και αποσύρουμε από την φωτιά.
Αδειάζουμε το σιρόπι στην κατσαρόλα, τοποθετούμε ξανά στην φωτιά ανακατεύοντας συνεχώς μέχρι να πήξει και να ξεκολλάει από τα τοιχώματα της κατσαρόλας ρίχνουμε και το πετιμέζι.
Βάζουμε τον χαλβά σε φόρμα κέικ και τον αφήνουμε τουλάχιστον μια ώρα πριν ξεφορμάρουμε.

Σαλάτα με πρασινάδες, φρούτα και σάλτσα πετιμεζιού

Υλικά:

1 μαρούλι άισμπεργκ
1 γαλλική σαλάτα
1 ματσάκι ρόκα, χωρίς τα χοντρά κοτσάνια
1 ματσάκι μυρώνια (ή μαϊντανός, αν δεν βρούμε)
1 μεγάλο πορτοκάλι
1 μεγάλο κόκκινο μήλο, καθαρισμένο από φλούδια και σπόρια
σπόροι από 2 ρόδια
1/2 φλιτζ. τσαγιού φουντούκια χοντροσπασμένα
1/2 φλιτζ. τσαγιού ξανθές σταφίδες
5 κουτ. σούπας χυμός πορτοκαλιού (ή κονιάκ, αν είναι να βγάλουμε τη σαλάτα σε γιορτινό τραπέζι)
λίγες φλούδες παρμεζάνα, για το γαρνίρισμα

Για το άρτυμα
4 κουτ. σούπας πετιμέζι
80 ml λάδι
χυμός 1 πορτοκαλιού
1 κουτ. σούπας χυμός λεμονιού
1 κουτ. γλυκού τζίντζερ σκόνη
1 κοφτό κουτ. γλυκού αλάτι
1/2 κουτ. γλυκού φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Εκτέλεση:

Πλένουμε και στεγνώνουμε όλα τα λαχανικά. Κόβουμε φαρδιές λωρίδες τη γαλλική σαλάτα και το άισμπεργκ και τα βάζουμε σε μια ευρύχωρη λεκάνη. Προσθέτουμε τη ρόκα κομμένη και τα μυρώνια ψιλοκομμένα. Κόβουμε το μήλο σε φέτες, τις ραντίζουμε με λίγο λεμόνι για να μη μαυρίσει και το ρίχνουμε στη σαλάτα. Καθαρίζουμε το πορτοκάλι αφαιρώντας και την άσπρη μεμβράνη, το κόβουμε ροδέλες και μετά σε κύβους και το προσθέτουμε στη σαλάτα.
Βάζουμε σε ένα μπρίκι τις σταφίδες με το κονιάκ και τις ζεσταίνουμε σιγά σιγά στη φωτιά και μετά τις αφήνουμε σκεπασμένες να το απορροφήσουν όλο. Οταν κρυώσουν τις προσθέτουμε στη σαλάτα. Σε ένα βαζάκι με σφιχτό καπάκι βάζουμε όλα τα υλικά του αρτύματος, τα χτυπάμε καλά να ενωθούν, αδειάζουμε πάνω στη σαλάτα και με 2 κουτάλια την ανακατεύουμε να αρτυθεί καλά. Τη βάζουμε στη σαλατιέρα που θα τη σερβίρουμε, πασπαλίζουμε με τα φουντούκια και σκορπίζουμε από πάνω την παρμεζάνα. Τέλος, ρίχνουμε το ρόδι από πάνω.

Ιστορία της λέξης ΄΄πετιμέζι΄΄

Πετιμέζι ονομάζεται το παχύρευστο προϊόν από το μούστο των σταφυλιών μετά από βράσιμο, χωρίς προηγούμενη ζύμωση, το οποίο χρησιμοποιείται από τους Έλληνες και χρησιμοποιήθηκε και από τους αρχαίους Ρωμαίους. Το όνομά της φυσικής αυτής γλυκαντικής ουσίας συνδέεται σε παροιμιώδεις φράσεις με την έννοια πολύ γλυκό και νόστιμο («είναι γλυκό σαν πετιμέζι») και κάποιες φορές μόνο με την έννοια υπερβολικά γλυκό («πετιμέζι το έκανες…»).

Η λέξη πετιμέζι και με συγκοπή του -ι- πετμέζι παράγεται από την τουρκική λέξη pekmez, συνέπεια των τεσσάρων αιώνων υποδούλωσής μας στους Τούρκους. Ωστόσο διαδικασίες παραγωγής γλυκαντικών ουσιών είναι γνωστές από την ελληνική αρχαιότητα και φυσικά και οι συνταγές. Ως ουδέτερο ουσιαστικό σημαίνει «πολύ γλυκό σιρόπι από μούστο συμπυκνωμένο με βρασμό». Σε παρομοίωση «σαν πετιμέζι», με σημασία επιθέτου, σημαίνει το «υπερβολικά γλυκό και πυκνόρρευστο».
Συναντάται και το επώνυμο Πετιμεζάς > Πετμεζάς, που προήλθε από το επαγγελματικό πετιμεζάς > πετμεζάς, το οποίο δηλώνει τον επαγγελματία που έφτιαχνε και πουλούσε πετιμέζι. Γνωστότερος ο Πετιμεζάς - Λαύρας Νικόλαος (1873-1952), Έλληνας στρατιωτικός και λογοτέχνης. Στο «Λεξικό της Αγιασώτικης Διαλέκτου» των φιλολόγων Δημητρίου και Ιωάννη Παπάνη (σελ. 369-370) αναφέρεται και η λέξη «πιτμαζάς», που σημαίνει εκείνον που μεγαλοπιάνεται επειδή κατέχει κάποιο αξίωμα στον κοινωνικό μηχανισμό. Τη χρησιμοποιούν ειρωνικά οι Αγιασώτες και ίσως πρόκειται για αναφορά στην ιστορική οικογένεια των Πετιμαζάδων/Πετιμεζάδων, αγωνιστών της επανάστασης του 1821 από την Αχαΐα, που κατείχαν υψηλά στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα στα μετεπαναστατικά χρόνια.

Γρανίτα πετιμέζι

Υλικά: (για 4 άτομα)

3 φλιτζ. ζεστό νερό
⅓ φλιτζ ζάχαρη
2 φλιτζ. (400 ml) πετιμέζι

Εκτέλεση:

Τοποθετούμε σε κατσαρόλα και σε χαμηλή φωτιά το νερό, τη ζάχαρη και το πετιμέζι. Ανακατεύουμε για 3-4 λεπτά από τη στιγμή που αρχίζει να βράζει το μείγμα. Ρίχνουμε σε μεταλλικό μπολ και βάζουμε στην κατάψυξη για 3-4 ώρες. Ανακατεύουμε με πιρούνι σπάζovτας τα κρυσταλλάκια και ξανακαταψύχουμε για άλλες 3 ώρες. Προτιμήστε το ως ελαφρύ επιδόρπιο έπειτα από ένα πλούσιο γεύμα ή δείπνο.

Αντιμετωπίστε φυσικά την έλλειψη σιδήρου με πετιμέζι

Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο που σε μικρές ποσότητες χρειάζεται στο σώμα για την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης, της πρωτεΐνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων η οποία δεσμεύει το οξυγόνο του αέρα και το μεταφέρει στους ιστούς. Επίσης ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη σύνθεση DNA μέσα στα κύτταρα του σώματος. Η έλλειψη σιδήρου συνοδεύεται από συμπτώματα αδυναμίας και εύκολης κόπωσης και αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Σε σοβαρότερες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσει σωματική και νοητική υστέρηση στα παιδιά, καρδιολογικά προβλήματα στους ενήλικες καθώς επίσης και αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών και λοιμώξεων. 

 Ενας φυσικός τρόπος για να αυξήσουμε τις αποθήκες σιδήρου στον οργανισμό μας είναι το πετιμέζι. Χρησιμοποιείται από παλιά σαν φυσικό συμπλήρωμα σιδήρου ενώ λαμβάνεται είτε αυτούσιο είτε σαν συνοδευτικό σε σνάκ, σαλάτες, γλυκίσματα ή κύρια φαγητά. Η ιδιαίτερη γεύση του μπορεί να συνοδεύσει οτιδήποτε. Το πετιμέζι αποτελεί μια εξαιρετική πηγή τρισθενούς σιδήρου. Αυτό σημαίνει ότι για να απορροφηθεί καλύτερα πρέπει να συνδυαστεί με τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C ή με τροφές ζωικής προέλευσης που περιέχουν σίδηρο.

Μαρμελάδα φράουλα με πετιμέζι

Υλικά:

4 φλιτζάνια του τσαγιού ώριμες φράουλες
½ φλυτζάνι του τσαγιού πετιμέζι
2,5 κουταλιές της σούπας φρέσκο χυμό λεμόνι
¼ κουταλάκι του γλυκού ξύσμα λεμονιού
1,5 κουταλιά της σούπας ζελατίνη σε σκόνη

Εκτέλεση:

Καθαρίστε, πλύνετε και ψιλοκόψτε τις φράουλες. Σε μια κατσαρόλα βάλτε τις ψιλοκομμένες φράουλες, το χυμό λεμονιού, το ξύσμα λεμονιού. Με τη βοήθεια ενός πηρουνιού ή με το ειδικό εργαλείο για τον πουρέ συνθλίψτε λίγο τις φράουλες να απελευθερωθεί ο χυμός τους. Προσθέστε το πετιμέζι και σε μέτρια φωτιά φέρτε το μίγμα σε βρασμό. Όταν φθάσει στο σημείο βρασμού, πασπαλίστε από πάνω τη ζελατίνη, ανακατέψτε και απομακρύνετε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Αν υπάρχει πολύς αφρός, αφαιρέστε τον με τη βοήθεια μιας κουτάλας. Αφήστε τη μαρμελάδα να σταθεί για 5 λεπτά και μεταφέρετέ την ενώ ακόμη είναι ζεστή σε ζεστά βάζα και καπάκια τα οποία έχετε προηγουμένως αποστειρώσει και ζεματίσει πολύ καλά λίγο πριν τα χρησιμοποιήσετε.Η μαρμελάδα αυτή συντηρείται μόνο στο ψυγείο.
Tip: -Επειδή η μαρμελάδα αυτή δεν μπορεί να παστεριωθεί γιατί το πετιμέζι σε υψηλές θερμοκρασίες αποκτά άσχημη γεύση, η συντήρησή της μπορεί να γίνει μόνο στο ψυγείο. Για το λόγο αυτό το ιδανικό θα ήταν(αν βρείτε) να χρησιμοποιήσετε αεροστεγή δοχεία συντήρησης ειδικά για ψυγείο.
-Μπορεί να διατηρηθεί άνετα στο ψυγείο για 6 μήνες.
-Μετά από μια εβδομάδα η γεύση της είναι καλύτερη.

Μηλόπιτα με πετιμέζι

Υλικά:

250 γρ. αλεύρι
μισή κούπα περίπου νερό
λίγο λάδι
μια πρέζα αλάτι
μια κουταλιά ζάχαρη

Για τη γέμιση:

4 μήλα της αρεσκείας σας
3 κουταλιές της σούπας μαύρη ζάχαρη
μια κούπα χοντροκομμένα καρύδια
μισή κούπα πετιμέζι
μισή κούπα μαύρες σταφίδες
ξύσμα από μισό πορτοκάλι
μια κουταλιά κανέλα

Εκτέλεση:

Ζυμώνουμε καλά και ανοίγουμε τις δύο μπαλίτσες που ετοιμάσαμε με τον πλάστη σε λεπτό φύλλο, ανάλογα με το ταψί που έχουμε. Καθαρίζουμε τα μήλα πρώτα στη μέση και μετά στα τρία και τα ψιλοκόβουμε στο ξύλο κοπής. Σε ένα μεγάλο μπολ προσθέτουμε τρεις κουταλιές μαύρη ζάχαρη, μισή κούπα πετιμέζι, λίγο ξύσμα πορτοκάλι, μπόλικη κανέλα, τα καρύδια και μισή κούπα μαύρες σταφίδες. Αν έχετε χρόνο, τις μουλιάζετε σε λίγο κονιάκ η χυμό πορτοκάλι. Ανακατεύετε καλά κι έτοιμη η γέμιση.
Απ' ό,τι καταλάβατε η μηλόπιτα είναι και νηστίσιμη, ούτε αυγό ούτε βούτυρο πουθενά. Στο τέλος όμως και κολλώντας τα φύλλα στην ταρτιέρα προσθέτω και λίγο βουτυράκι για να γυαλίσει και να δώσει και το άρωμά του. Πριν βάλετε την τάρτα στο φούρνο, μπορείτε να προσθέσετε από πάνω λίγη μαύρη ζάχαρη ή να την χιονίσετε με άχνη μόλις βγει από το φούρνο και είναι ακόμα ζεστή. Στο φούρνο, λοιπόν, για μισή ώρα περίπου στους 180 βαθμούς.

Πετιμέζι και για την κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μία διαταραχή που επηρεάζει τη διάθεση, τις σκέψεις και συνήθως συνοδεύεται από σωματικές ενοχλήσεις. Επηρεάζει τις διατροφικές συνήθειες του ατόμου, τον ύπνο του, τον τρόπο που βλέπει τον εαυτό του και τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και αντιλαμβάνεται.
Το πετιμέζι είναι ένα αρχαίο φυσικό γλυκαντικό πλούσιο σε ενέργεια και θεωρείται μία από τις πιο υγιεινές γλυκαντικές ύλες, καθώς αποτελεί φυσική πηγή σιδήρου και ασβεστίου, βιταμινών του συμπλέγματος Β, μαγνησίου, μαγγανίου, φωσφόρου, καλίου και χαλκού. Λόγω της περιεκτικότητας του σε αντιοξειδωτικά μπορεί να καταναλώνεται συστηματικά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και την πρόληψη ενάντια στα χρόνια νοσήματα. Γι αυτό το λόγο μάλιστα, κάποιοι συνηθίζουν να το πίνουν σκέτο ως σφηνάκι το πρωί. Το πετιμέζι αποτελεί ασπίδα προστασίας για την κατάθλιψη κυρίως χάρη στο σύμπλεγμα βιταμινών Β που περιέχει καθώς η βιταμίνη Β θεωρείται η βιταμίνη της ευτυχίας. Η έλλειψη της έχει συνδεθεί με ψυχιατρικές παθήσεις και κατάθλιψη. Αν λοιπόν θέλετε ψυχική ισορροπία και ευεξία βάλτε το πετιμέζι στο διατροφολόγιό σας. Έχει τόσες εφαρμογές που μπορεί να συνοδεύσει οποιοδήποτε γεύμα της ημέρας.

Dressing σαλάτας με πετιμέζι

Υλικά:

1 φλιτζανάκι πετιμέζι
2 κ.τ.σ. ξύδι
1 κ.τ.σ. μουστάρδα
Ελάχιστο αλάτι

Εκτέλεση:

Χτυπάμε όλα τα υλικά μαζί και περιχύνουμε τις σαλάτες μας. Ταιριάζει πολύ με σαλάτα μαρουλιού, ρόκας και παρμεζάνα. Αν θέλουμε προσθέτουμε καρύδια και ροδί.